Horus
Jean Baptiste Willermoz (1730-1824)
Mimo że wielu uważa masonerię za stowarzyszenie szczególnie antychrześcijańskie i antykatolickie masoński Ryt Szkocki Oczyszczony (Rite Écossais Rectifié, zwany też Rytem Szkockim Rektyfikowanym lub Rytem Francuskim – jest też Ryt Francuski Nowoczesny) za swą podstawę uznaje wierność religii chrześcijańskiej, a swych członków zobowiązuje do pogłębiania chrześcijańskich cnót w celu duchowej realizacji. Ważny element jego nauczania stanowi chrześcijańska doktryna ezoteryczna.
Ryt Szkocki Oczyszczony powstał dzięki Wolnomularzom z Lyonu i Strasburga – Jeana i Bernarda Turkheimów, Rodolpha Saltzmanna i Jeana – Baptiste Willermoza, który był głównym pomysłodawcą rytu – opracował między innymi jego architekturę i doktrynę.
Za źródła Szkockiego Rytu Oczyszczonego uważa się między innymi liczne stopnie francuskiej masonerii – a w szczególności Ryt Francuski – jak czytamy na stronach Wielkiego Zakonu Galii (niezależnej i niepodległej jurysdykcji tytułującej się mianem Strażnika Konstytucji i Czystości Rytuałów Rytu Szkockiego Oczyszczonego) – Willermoz znał je wszystkie. Ryt ten wywodzi się również ze Ścisłej Obserwy (Stricte Observance Templiere) – niemieckiego zakonu wolnomularskiego tytułującego się mianem następców Zakonu Świątyni, czyli templariuszy. Pomimo iż była to tylko legenda, Ścisła Obserwa zdobyła niezwykłą popularność w Europie, także w Polsce. Ryt Szkocki Oczyszczony odciął się jednak od głoszonej przez Ścisłą Obserwę legendy o pochodzeniu historycznym od templariuszy.
Z punktu widzenia duchowego Ryt Szkocki Oczyszczonego czerpie z ezoterycznej doktryny Martineza de Pasqually (dotyczącej początków i celów wszechświata i człowieka) oraz z bogatej tradycji chrześcijańskiej.
Oryginalna struktura Rytu Szkockiego Oczyszczonego składa się z trzech klas.
Pierwszą klasę tworzą cztery stopnie – Ucznia, Czeladnika i Mistrza, czyli trzech wtajemniczeń praktykowanych w lożach świętojańskich (od imienia patrona – świętego Jana) nazywanych też błękitnymi (od wystroju pomieszczenia lożowego) oraz stopnia Szkockiego Mistrza Świętego Andrzeja. Te wtajemniczenia kładą szczególny nacisk na stałą i wytrwałą praktykę cnót chrześcijańskich.
Kiedy Szkocki Mistrz Świętego Andrzeja osiągnie odpowiedni poziom rozwoju duchowego uzyska dostęp do wewnętrznych stopni tworzących Zakon Chrześcijańskiego Rycerstwa (Zakon wewnętrzny) stając się Giermkiem nowicjuszem – ma on, co najmniej rok, aby przygotować się do roli Rycerza – jeśli jednak nie będzie spełniał wymogów, może zostać zdegradowany na poprzedni stopień.
Drugi stopień Zakonu wewnętrznego to stadium Dobroczynnego Rycerza Świętego Miasta. Jest to godność nadawana tylko przez Narodowego Wielkiego Mistrza i Wielki Zakon, a w wyjątkowych przypadkach odpowiednio wyznaczonych zastępców. Otrzymanie tego tytułu zobowiązuje do jeszcze aktywniejszej działalności na rzecz Zakonu i świata zewnętrznego oraz większego, pełniejszego praktykowania otrzymanych nauk.
Trzecia klasa (ukształtowana w XVIII wieku) określana jako „secret”, nosiła miano La Proffesion. Tworzyli ją rycerze podzieleni na Profes i Grand Profes – poświęcający się pogłębianiu sekretnej doktryny. Jak czytamy w jednym z tekstów na stronach witryny Wielkiego Zakonu Galii, klasa ta zanikła, chyba że działa bardzo dyskretnie, zgodnie ze swym pierwotnym charakterem.
Architektura i doktryna rytu zostały oficjalnie zatwierdzone na Konwencie w Lyonie w roku 1778 (wówczas zaakceptowano również teksty konstytucyjne) oraz na Konwencie Wilhelmsbad w Niemczech.
Po Rewolucji Francuskiej Ryt Szkocki Oczyszczony zaniknął. Dzięki pomocy Grand Prieuré Indépendant d’Helvétie (Szwajcaria) powołano na ziemiach francuskich lożę „Le Centre des Amis” pracującą w Rycie Szkockim Oczyszczonym. Stała się ona częścią Wielkiego Wschodu Francji, jednak chrześcijańskie nauczania Rytu budziły kontrowersje u innych członków Wielkiego Wschodu Francji – obediencji liberalnej, niewymagającej od swych członków wiary w Boga – co doprowadziło do oddzielenia „Le Centre des Amis”, która stała się wkrótce częścią Grande Loge Nationale Indépendante et Régulière pour la France et ses Colonies – obecnej Wielkiej Loży Narodowej Francji. W 1935 roku dzięki staraniom wspomnianego już Grand Prieuré Indépendant d’Helvétie stworzono Grand Prieuré des Gaules – Wielki Zakon Galii, wraz z podległą mu Grande Loge Rectifiée – Wielką Lożą Oczyszczoną, ostatecznie została ona przyłączona do Wielkiej Loży Narodowej Francji, co ograniczyło rolę Wielkiego Zakonu Galii do zarządzania stopniami tworzącymi Zakon wewnętrzny. Jednak w lipcu 2000 roku relacje pomiędzy Wielkim Zakonem Galii a Wielką Lożą Narodowa Francji uległy pogorszeniu i przerwaniu, w wyniku czego Wielka Loża Narodowa Francji powołała Le Directoire National des Loges Ecossaises Rectifiées de France.
Dzisiaj Ryt Szkocki Oczyszczony praktykują największe francuskie ciała masońskie :
Wielka Loża Narodowa Francji
Wielka Loża Tradycyjna i Symboliczna „Opera”
Wielka Loża Francji
Wielki Wschód Francji (czwartym stopniem i kolejnymi stopniami Rytu Szkockiego Oczyszczonego wśród Wolnomularzy Wielkiego Wschodu Francji zarządza Grand Prieuré Indépendant de France – Wielki Niepodległy Zakon Francji)
Wielka Loża Żeńska Francji (masonki otrzymały patenty od Wielkiego Wschodu Francji i Wielkiej Loży Narodowej Francji)
Wielka Loża Mieszana Francji
Wielka Suwerenna i Niepodległa Loża Zjednoczonych Rytów
We Francji działa również:
Wielki Zakon Galii – Grand Prieuré des Gaules
Wielki Zakon Francji – Grand Prieuré de France
Wielki Zakon Poprawiony Francji – Grand Prieuré Rectifié de France
Grand Prieuré Rectifié d’Occitanie
Wielki Zakon Burgundii – Grand Prieuré de Bourgogne
Wielki Niepodległy Zakon Francji – Grand Prieuré Indépendant de France
Wielka Loża Poprawiona Francji – Grande Loge Rectifiée de France
Wielkie Zjednoczone Zakony Trzech Prowincji – Grands Prieurés Unis des Trois Provinces
Grand Prieuré Ecossais Réformé et Rectifié d’Occitanie
W Europie i na świecie swą działalność prowadzi :
Wielki Zakon Belgii
Wielki Zakon Luzytanii
Wielki Zakon Szkocji
Wielki Zakon Hiszpanii
Wielki Zakon Anglii i Walii
Wielki Zakon Niemiec
Wielki Zakon Grecji
Wielki Zakon Togo
Wielki Zakon Nowej Francji
Ryt Szkocki Oczyszczony praktykuje wiele innych obediencji – między innymi Wielka Loża Szwajcarii „Alpina” – wyższymi stopniami tego rytu w Szwajcarii zarządza Wielki Zakon Szwajcarii.
W Polsce w Rycie Szkockim Rektyfikowanym pracuje loża Nadzieja, należąca do Wielkiego Wschodu Polski.
Fartuszek 6 stopnia (C.B.C.S.)
Wpisał: Horus
19.08.2005.
