Definicja encyklopedyczna mówi, że drzwi to pionowa ruchoma przegroda zamykająca otwór wraz ze swą konstrukcją mocującą oraz wszystkimi elementami pomocniczymi. Rozróżnia się następujące typy i rodzaje drzwi: pojedyncze, podwójne, bliźniacze, wahadłowe (przelotowe), obrotowe, składane, łamane, harmonijkowe, przesuwne i roletowe.
Drzwi świątyni masońskiej są adekwatne do rodzaju budowli, jaką stanowi świątynia. Umieszczone są na zachodzie świątyni, tam gdzie słońce zachodzi, pomiędzy kolumnami J i B, są miejscem, które wyznacza granicę między światem świętym a profańskim. Niskie drzwi są szczególnie symboliczne, to bowiem przez nie przechodzi inicjowany profan o którym mówi się: ani nagi, ani ubrany, pozbawiony wszelkich metali i zakuty w kajdany. Trzeba podkreślić, iż przez te niskie drzwi, przed którymi należy się mocno pochylić – przechodzą wszyscy w sposób egalitarny, bez względu na zamożność, rangę społeczna, płeć czy wiek. Z pewnością nie wszystkim profanom z łatwością przychodzi schylić się, poniżyć i upokorzyć (nie tylko w sensie fizycznym).
Drzwi świątyni wolnomularskiej można określić jako powierzchnię płaską, generalnie prostokątną, która jest spotkaniem pionu, ślizgającego się po płaszczyźnie poziomej.
Drzwi są wynalazkiem ludzkim, którego odzwierciedlenia w przyrodzie ciężko jest znaleźć.
Drzwi odgrywają rolę celowego zakreślenia i odgrodzenia różnych miejsc i przestrzeni. Na przykład oddzielenie przestrzeni świętej od profańskiej. Drzwi – ten symbol przejścia – bogaty jest w liczne znaczenia i interpretacje, pozwala bowiem przechodzić z jednego miejsca w drugie, zmieniać stan na inny, jest on przyswajalny, poprzez analogię, do symboli poły i drabiny, które należą także do symbolizmu budowniczych. Drzwi wąskie i drzwi niskie nie mają tego samego znaczenia, które posiadają drzwi solsticjalne, czyli tzw. drzwi przesilenia, ponieważ wyznaczają one tylko jedno jedyne przejście, bez możliwości powrotu.
Drzwi pełnią funkcję ochronną, zezwalając lub chroniąc czegoś, pewnego miejsca lub pewnej wiedzy czy znajomości; tak, więc drzwi zamknięte są ochroną miejsca świętego. We wszystkich rytach inicjacyjnych spotykamy się z zamiarem pewnej zmiany stanu, aktywności czy świadomości, w celu spełnienia się jednostki. Bardzo często drzwi chronione są przez dozorców albo wartowników, co jeszcze bardziej podkreśla ich charakter ochronny.
W masonerii drzwi świątyni chronione są przez Odźwiernego i Wielkiego Eksperta.
Drzwi niskie odpowiadają także wąskim drzwiom w Nowym Testamencie.
W masonerii prosi się inicjowanego profana o przejście przez niskie drzwi, których on nie widzi. To przejście przez niewidoczne, określone jako bardzo niskie drzwi nie jest wcale rzeczą łatwą, wymaga, bowiem schylenia się, poniżenia i okazania pewnej pokory. Nowo przyjmowanego profana prosi się, aby się odpowiednio poniżył, zwinął w kłębek i jak płód rodzący się z łona matki, przekraczając próg świątyni narodził się na nowo, i jako neofita stał się nową rośliną. Pozycja, którą trzeba przyjąć podczas trudnego przejścia przez wąskie drzwi świątyni, wymaga pewnej koncentracji i zastanowienia się nad własnym Ja.
Przejście drzwi świątyni masońskiej ma wielkie znaczenie i jest początkiem nowej i długiej drogi inicjacyjnej prowadzącej ku inności. Drzwi świątyni są niskie dla lepszego odzwierciedlenia trudności jaką pokonuje profan by stać się inicjowanym.
Przekroczenie drzwi świątyni masońskiej odpowiada przejściu ze świata profańskiego do sakralnego. Drzwi, które pozwalają na taką zmianę stanu, kojarzą się z drzwiami odpowiadającymi narodzinom i śmierci, które są przejściem nieuniknionym i obowiązkowym.
Należy jednak podkreślić, iż inicjacja masońska jest aktem nieprzymuszonym i w pełni dobrowolnym.
Fakt przejścia przez drzwi do świątyni masońskiej nie znaczy wcale, że jest się już wtajemniczonym, wszystko zależy on samego siebie i od pracy, którą trzeba będzie wykonać.
Drzwi Świątyni to drzwi wejściowe, ale i wyjściowe, gdyż ich funkcja jest podwójna, można je przekraczać w jedną, ale również w drugą stronę. W szerokim słowa znaczeniu, Świątynia to także drzwi, które nazywa się Drzwiami Bogów lub Drzwiami Ludzi. Przez jedne, niebo chyli się ku ziemi, przez drugie, ludzie wznoszą się ku niebu. Drzwi Bogów – to przesilenie zimowe, tzw. Święty Jan zimowy, okres świąt Bożego Narodzenia, okres, w którym słońce rozpoczyna swą fazę wznoszącą, a Jan Ewangelista kieruje się ku wielkości, by wychwalać niebiosa. Drzwi Ludzi odpowiadają przesileniu letniemu, słońce chyli się ku dołowi, a Jan Baptysta, końcem czerwca przynosi nam najdłuższy dzień i najkrótszą noc.
oprac. J.G.
