Kamil Racewicz, Karol Wojciechowski
Starożytny i Pierwotny Ryt Egipski Wschodni Memphis-Misraim to jeden z mistyczno-ezoterycznych rytów wolnomularskich, mocno osadzony w gnostycyzmie, kabale, hermetyzmie i okultyzmie, powstały z połączenia dwóch innych rytów – Memphis i Misraim. Ideowo związany przede wszystkim z wolnomularstwem pseudoegipskim, kojarzonym z osobą hrabiego Cagliostro.
Ryt wysokich stopni Misraim, zwany też egipskim, powstał we Włoszech w 1805 r. i został przeniesiony do Francji przez braci Bedarride. Liczył 90 stopni, a jego twórcy twierdzili, że narodził się on bezpośrednio z woli boskiej za sprawą jednego z pierwszych królów egipskich Misraima (Misr arab. ‘Egipt’), syna biblijnego chama, który miał odkryć tajemną naukę Izydy i Ozyrysa. Wielki Wschód Francji nie uznawał obrządku Misraim, którego lożą-matką była paryska “L’arc-en-ciel” (Tęcza). Kierowniczą rolę w tym najbardziej autokratycznym rycie pełniła Najwyższa Władza z Absolutnym Wielkim Konserwatorem na czele, który wszechwładnie rządził wszystkimi lożami tego obrządku. Stopnie rytu zostały podzielone na 17 klas i 4 serie:
symboliczna,
filozoficzna,
mistyczna,
hermetyczno-kabalistyczna
Ryt Memphis, zwany też wschodnim, został rozpowszechniony w Egipcie i we Francji przez Samuela Honisa, barona Dumas, Markiza de Laroque oraz Gabriela Matheiu Marconisa de Negre, który stanął w 1815 r. na czele loży „Uczniowie Memphis” w Montauban. Cel rytu stanowiło zgłębianie zasad filozoficznego wtajemniczenia egipskiego oraz składanie przez człowieka hołdu boskości, a obrzędową podstawą miały być misteria kapłanów egipskich. Z początku miał on nieokreśloną liczbę stopni i odwoływał się do misteryjnych rytów XVIII w. masonerii. W 1838 r. Jacques Etienne Marconis, bazując na obrządku Misraim, szczegółowo opracował ryt Memphis, wzbogacając go również o inne systemy masońskie, a także wschodnie tradycje inicjacyjne i rytualne. Według niego założycielami rytu byli templariusze, którzy zapożyczyli całość nauk wolnomularskich od egipskiego mędrca memfickiego Ormuza. Miał on przyjąć chrześcijaństwo z rąk św. Marka Ewangelisty i schrystianizować antyczne misteria.
Ostatecznie ryt doszedł do 97 stopni i został włączony do Wielkiego Wschodu Francji, a jego członkowie uznani za regularnych wolnomularzy. Stopnie zostały zredukowane do 33 w celu skoordynowania go z rytem szkockim dawnym i uznanym.
Ryty Memphis i Misraim były bardzo do siebie podobne, a po burzliwych fuzjach i rozłamach ich połączenie miało miejsce w roku 1881, a następnie w 1899 r., kiedy to dokonano też nowego opracowania poszczególnych stopni systemu egipskiego. Połączone ryty oparły się na obrządku podstawowym Filadelfów z Narbonne. Nowy ryt liczy 99 stopni, na jego czele stoi Wielki Hierofant (jednym z nich był Giuseppe Garibaldi). Pozwala na tworzenie lóż kobiecych oraz mieszanych. Oficjalnie deklarowane cele ukierunkowują się na podniesienie poziomu duchowego jednostki i ludzkiej zbiorowości.
Do 1998 r. obrządek funkcjonował w postaci organizacji międzynarodowej masonerii, lecz po śmierci jego byłego przywódcy Roberta Ambelaina doszło w łonie rytu we Francji do różnorodnych podziałów, które znalazły swoje odzwierciedlenie również w innych krajach europejskich i kontynentach (Ameryka Południowa i Północna, Afryka, Australia i Oceania), na których działa ryt Memphis-Misraim.
W rycie tym pracują obecnie m.in. takie obediencje, jak:
Wielka Loża Francuska Rytu Memphis-Misraim
Wielka Żeńska Loża Rytu Memphis-Misraim
Wielka Loża Belgii Rytu Memphis-Misraim
Wielka Loża Kanady Rytu Memphis-Misraim
Wielka Loża Mieszana Francji Rytu Memphis-Misraim
Wielka Loża Sol-Om-On
Wielka Loża Symboliczna Rytu Memphis-Misraim Szwajcarii
W uproszczonej wersji dawnego i pierwotnego rytu liczy on następujące wyższe stopnie zgrupowane w kolejne 4 sekcje:
Kapituła Różokrzyżowa
4. Tajny Mistrz
5. Najwyższy Mistrz
6. Mason Świętego Sklepienia
7. Mason Tajemnego Sklepienia
8. Rycerz Miecza
9. Rycerz Jerozolimy
10. Rycerz Wschodu
11. Rycerz Różanego Krzyża
Senat Hermetycznych Filozofów
12. Rycerz Czerwonego Orła
13. Rycerz Świątyni
14. Rycerz Tabernakulum
15. Rycerz Węża
16. Rycerz Kadosch
17. Rycerz Królewskiej Tajemnicy
18. Wielki Inspektor Generalny
19. Mędrzec Przyjaciel Prawdy
20. Filozof Hermetyczny
Rada Najwyższa
21. Patriarcha Wielki Instalator
22. Patriarcha Wielki Konsekrator
23. Wielki Panegirysta
24. Patriarcha Prawdy
25. Patriarcha Planisfer
26. Patriarcha Wed
27. Patriarcha Izydy
28. Patriarcha Memphis
29. Patriarcha Mistycznego Miasta
30. Najwyższy Mistrz Wielkiego Dzieła Masońskiego
Suwerenne Sanktuarium (urzędowe)
31. Wielki Obrońca Rytu
32. Najwyższy Książę Memphis
33. Suwerenny Wielki Konserwator Rytu
Wielki Zakon Egipski Wielkiego Wschodu Francji praktykuje obecnie stopnie 12, 20, 27, 30, 31, 32 i 33. U większości pozostałych obediencji dużą rolę odgrywa stopień Wielkiego Patriarchy Konsekratora (22), który ma zdecydowanie mistyczno – ezoteryczny charakter: posiada go nieliczne grono braci i sióstr praktykujących ten ryt.
Odpowiednikiem np. 22 stopnia uproszczonego jest 66 stopień tradycyjnego MM, a 33 – 95, zaś stopnie wyższe (96-99) nie posiadają odpowiedników w żadnych innych systemach, mają charakter „ad vitam” i przyznawane są wyłącznie na czas pełnienia przywódczych funkcji w zakonie.
Wpisał: Kamil Racewicz, Karol Wojciechowski
23.10.2005.
