Norwid w siedzibie Wielkiego Wschodu Francji

Poniższy tekst Andrzeja Nowickiego stanowi część sukcesywnie publikowanej przez nas całej spuścizny tego wybitnego humanisty i wolnomularza.

13 maja 1869 roku wielki poeta polski, Cyprian Kamil Norwid  znalazł się w Paryżu na Rue Cadet, 16, w Sali GRAND ORIENT DE FRANCE, żeby wygłosić prelekcję pod tytułem “O wolności słowa”. Prelekcja została wygłoszona, wydrukowana, a cały nakład został złożony w komisie u Władysława Mickiewicza. 

         Przypomnijmy, że Norwid żył w latach 21.9.1821 – 23.5.1883. Jego ojcem był znany działacz masoński, Jan Norwid (1784-1835), czynny członek loży “Świątynia Izys na Wschodzie Warszawy” (ok. 1812), w 1816  przywrócił do życia  litewsko-białoruskie  loże wolnomularskie, za co nagrodzono go honorowym członkostwem lóż “Szkoła Sokratesa” w Wilnie oraz loży “Pochodnia Północna” w Mińsku. Będąc w Petersburgu został tam czynnym członkiem loży “Orzeł Biały (1818-1819). Przyjaźnił się z działaczami masońskimi, braćmi Michałem i Janem Sobieskimi, ożenił się z ich siostrzenicą.  

        Natomiast o stosunku jego syna – poety – do masonerii mówią liczne wiersze. Wystarczy przypomnieć  “Bema pamięci żałobny rapsod”; Józef Bem był w roku 1822 członkiem loży głównej wolnomularstwa narodowego, za co został aresztowany i pozbawiony stopnia kapitana.

         Znany jest także wiersz Norwida “Do Emira Abdel-Kadera w Damaszku” z orientalnym życzeniem: “namiot twój niech będzie szerszy, – Niż Dawidowych cedrów las”. Abdel Kader (1808-1883) należał w Kairze do loży “Al Ahram” (czyli “Piramidy”).  Masońskie idee Wolności, Równości i Braterstwa Narodów są obecne w wierszach “Do obywatela Johna Browna” i “John Brown” [1800-1859], który zwalczał niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych i został za tę działalność skazany na śmierć i powieszony w Charlestonie, 2 grudnia 1859 roku.  Czy o taką Amerykę walczyliśmy? – pytają w wierszu Norwida “Waszyngtonów i Kościuszków cienie”.

                 I jeszcze jeden element idei masońskiej, który u żadnego poety polskiego XIX wieku nie występuje z taką siłą i głębią jak u Norwida, a wyrażony jest – w rytuale masońskim –  kultem narzędzi pracy i hasłem “Chwała Pracy” , a w poezji Norwida wielkim symbolem genialnego rzeźbiarza Michała Anioła “co sam kuł w marmurze” i nadzieją, że kiedyś wreszcie

            “Powstanie jaki polski Benvenuto

             I w orlim hełmie wyrzeźbi Rozkutą!”

Andrzej Nowicki

Wielki Mistrz Wielkiego Wschodu Polski