Ksawery Leski
.
Historia wolnomularstwa spekulatywnego dotyczy nie tylko wydarzeń które rozgrywały się w Europie na przełomie ostatnich 3 stuleci, tj. między XVIII a XX wiekiem, lecz także wszystkich innych miejsc na globie, co warto podkreślić o tyle, o ile przeważająca większość współczesnych wolnomularzy żyje przecież poza granicami Starego Kontynentu.
A chociaż koleje losu każdego z zakamarków ziemi cechuje bogactwo faktów i tajemnic, to tym razem uwagę kierujemy na Brazylię i działający w niej Wielki Wschód Brazylii, który zrzesza 100 tys. masonów w 1700 lożach, a gdzie to całkowitą liczbę inicjowanych niezależnie od obediencji szacuje sięna ponad 200 tys. osób i 6000 lóż.
Pierwszymi lożami powstałymi w tym kraju kolejno były więc: w Bahii „Rycerze Światła” (1797), w Nitreói „Jedność” (1800) i „Spotkanie” (1801), ponownie w Bahii „Cnota i Rozum” (1802), w Pernabuco „Regeneracja” (1809) i raz jeszcze w Bahii „Jedność” (1813), itd., itd.
Wymienione trzy loże z Bahii wraz z inną z Rio de Janerio o której niewiele wiadomo już w roku 1813 utworzyły efemeryczną i bez ram prawnych obediencję przez wielu uważaną za pierwszy Brazylijski Wielki Wschód.
Jednakże to dopiero w jego rystytucji z 1821 r. rozpoznaje się właściwe utworzenie i moment uznania przez Wielki Wschód Francji, kiedy to na Wielkiego Mistrza wybrano jeszcze Regenta a później cesarza Brazylii, Piotra I – inicjowanego w jednej z tych lóż. Powstała obediencja i pracujące pod jej auspicjami loże opierały się na 7° rycie Francuskim, aby jeszcze później akumulować dodatkowo RSDiU oraz Adonhiramita, co nastąpiło w 1883 r. kiedy Wielkim Mistrzem WWB był Francisco José Cardoso, w życiu prywatnym polityk i przedsiębiorca.
Ważną datą w historii brazylijskiego wolnomularstwa i właściwie ewenementem na skalę światową był rok 1915, w którym to Wielka Rada WWB nadała loży „Eureka” prawo do działania w oparciu o standardy UGLE i ryt York, a podtrzymując możliwość podlegania pod Konstytucją Wschodu, co ostatecznie obejmując inne analogiczne loże doprowadziło do ich rozpoznania jako regularne i uznane przez wolnomularstwo angielskie.
Obecnie w Brazylii działa kilkadziesiąt obediencji skupionych w kilku konfederacjach, z których największą jest właśnie WWB (składający się z 24 Wielkich Wschodów poszczególnych stanów, jak np. São Paulo czy Amazons), a oprócz występujących tam rytów jak RSDiU, Memphis, York lub Francuski wartym wspomnienia jest ryt Brazylijski, także składający się 33°. (Powyżej emblemat WWB. Adres jego strony internetowej to: www.gob.org.br).
(Ksawery Leski, 12 sierpnia 2018)
