Poniżej zamieszczamy szesnasty rozdział książki Filozofia Masonerii u progu Siódmego Tysiąclecia prof. Andrzeja Nowickiego
Karl Christian Friedrich Krause, urodził się 6.05.1781 w Eisenberg, zmarł 27.09.1832 w Monachium. W latach 1797-1801 studiował w Jenie teologię, a prócz tego matematykę i filozofię, zwłaszcza Fichtego i Schellinga. Po uzyskaniu doktoratu z filozofii (1801) w latach 1802-1804 wykładał w Jenie jako docent prywatny matematykę, prawo natury; logikę i filozofię przyrody. W 1805-1813 był prywatnym docentem w Dreźnie, od 1814 w Berlinie, potem znów w Dreźnie. W 1821 udał się w podróż do Włoch i Francji, w latach 1823-1830 był prywatnym docentem w Getyndze. Wiosną 1831 wyjechał do Monachium, gdzie miał przeprowadzić habilitację i podjąć pracę na Uniwersytecie, ale 17.03.1832 otrzymał z dyrekcji policji nakaz opuszczenia miasta. Dzięki interwencji filozofa F. von Baadera pozwolono mu wrócić do Monachium, gdzie po ośmiu dniach zmarł. Pozostawił 8 synów i 4 córki.
Do masonerii został przyjęty w kwietniu 1805 r. w loży Archimedes, wprowadzony przez J. A. Schneidera. Afiliowany do loży „Zu den drei Schwertern ” w Dreźnie, gdzie został w 1808 r. wybrany mówcą.
Do najważniejszych prac wydanych za życia należą: Entwurf eines Systems der Philosophie (1811), System der Sittenlehre(1810), Das Urbild der Menschheit (1811), Abriss des Systems der Philosophie (1825), Abriss des Systems der Logik (1828), Abriss des Systems der Rechtsphilosophie (1828), lorlesungen iiber das Systems der Philosophie, Ubrlesungen iiber die Grunchrahrheiten der Wissenschaft (1829); po jego śmierci wydano między innymi Die Lehre vom Erkennen, Die absolute Religionsphilosophie, Geist der Geschichte der Menschheit, System der Asthetik, Die Grundlage des Naturrechts.
Z pism masońskich najważniejsza jest książka Die drei ältesten Kunsturkunden der Freimaurerbrüderschaft (1810) – wysoko ceniona przez Trentowskiego – oraz Jier Mauerreden (1809).
Był także wirtuozem i autorem prac o muzyce.
W filozofii Krausego warto zwrócić uwagę przede wszystkim na te wątki, które stały się fundamentem jego koncepcji związku wolnomularzy jako drogi prowadzącej do utworzenia wielkiego, powszechnego związku obejmującego całą Ludzkość.
Charakteryzując współczesną sobie sytuację w filozofii Krause zauważa dwa zwalczające się obozy: w jednym z nich centralną kategorią jest absolut, przedstawicielami tej filozofii są Spinoza, Schelling i Hegel; w drugim centralną kategorią jest podmiot, przedstawicielami są Kant i Fichte. Z sytuacji tej wynika wielkie zadanie stojące przed filozofią: przezwyciężenie jednostronności obu obozów przez związek filozofów.
Rozproszenie wiedzy związane z jej podziałem na mnóstwo różnych dyscyplin i wymaga jej scalenia przez „związek nauk” (Wissenschaftsbund). Rozważania z zakresu estetyki prowadzą do wniosku, że najdoskonalsze arcydzieła powstają wówczas, gdy poszczególni twórcy nawiązują ze sobą współpracę tworząc „związek sztuk” (Kunstbund). Przykładem może być opera jako synteza muzyki, poezji, malarstwa. Podobnie w etyce, wielkie zadania moralne nie mogą zostać zrealizowane przez samotna jednostkę, ale jedynie wspólnymi siłami przez stowarzyszenie czyli „związek cnoty” (Tugetidbund).
Ukoronowaniem tych rozważań jest filozofia historii, w której Krause wyróżnia poszczególne epoki na podstawie dominowania w nich takich związków, jak na przykład w starożytności „związek Esseńczyków” (Essaerbund), a w naszych czasach dwa przeciwstawne, potężne, tajne związki (die machtigen Geheimbiinde) Jezuici i Wolnomularze.
W dotychczasowych dziejach ludzkości występowały związki obejmujące tylko niektórych ludzi (Teilgesellschaften), przyjdzie jednak kiedyś epoka „ludzi słonecznych” (die Sonnenmenschen), w której powstanie powszechny z w i ą z e k , obejmujący całą Ludzkość (derallgemeineMenschheitsbund).
Krause sądził, że zgodnie z tą perspektywą należy już obecnie „przekształcić Związek Wolnomularzy w Związek Ludzkości” (den Freimaurerbuund in einen Menschheitsbund zu verwandehi), rezygnując z tajemnic i obrzędów. Napotkało to na zdecydowany opór masonów przywiązanych do starych tradycji.
Idea związku obejmującego całą Ludzkość zaniepokoiła „patriotów” niemieckich, którzy oskarżyli Krausego o kosmopolityzm. Grono braci zwróciło się wówczas do niego, żeby wyjaśnił na zebraniu loży swój stosunek do „miłości” Ojczyzny. 14.02.1809 r. Krause napisał, a 22.02.1809 r. wygłosił w loży „Zum goldenen Apfel (Pod złotym Jabłkiem) Mowę o stosunku miłości Ojczyzny i patriotyzmu do masonerii i masońskiej idei Braterstwa (Satze iiber das Yerha/tnis der Yaterlandsliebe und das Patriotismus zur Freimaureretjundzur Freimaurerbriiderschaft), w której m in. powiedział: „Miłość to uczucie upodobania w ukochanej istocie, jeśli jest ona w swoim rodzaju dobra i piękna, zjednoczone ze skłonnością do połączenia się z nią i wyświadczenia jej dobra. Prawdziwa miłość jest bezinteresowna, nie ślepa na to, co w ukochanej istocie nie jest doskonałe i nie obojętna na wdzięk i wartości innych istot. W każdym razie miłość do ukochanej istoty nie zmusza do niesprawiedliwości wobec innych. Miłość Ojczyzny jest uczuciem upodobania dla dobra i piękna ojczystego ludu, połączone z dążeniem, żeby być z nim razem i wyświadczać mu dobro (…) ale nie jest ślepa na to, co w ojczystym ludzie jest złe i nieludzkie (…) Patriotyzm to dobrowolne wypełnianie obowiązków wobec Ojczyzny (…) Kosmopolityzm to dobrowolne wypełnianie obowiązków wobec ludzkości (…) Patriotyzm i kosmopolityzm powinny być ze sobą ściśle związane (…) Kosmopolityzm jest istotnym elementem Braterskiego Związku masonów (…) Bractwo masońskie jest stowarzyszeniem, które ma na celu kultywowanie tego, co ogólnoludzkie, i w sobie, i w całej ludzkości” (Krause: Anschauungen oder Lehren und Entwiirfe zur Heherbildung des Menschheilebens, t. IV, Leipzig, 1902, s. 364-366).
Kolejny rozdział:
