wolnomularstwo.pl
RSDiU (albo: REAA – Rite écossais ancien et accepté) to jeden z dominujących i bardziej rozbudowanych rytów masońskich, mocno przeniknięty tradycją judaizmu, ale nawiązujący również do historii chrześcijańskiego średniowiecza czy też tradycji antycznych. Wbrew nazwie, nie powstał w Szkocji, lecz w napoleońskiej Francji. Posiada 33 stopnie wtajemniczenia. Związany przede wszystkim z masonerią regularną.
Jego początków możemy doszukiwać się w dynamicznie rozwijających się systemach szkockich i rycerskich w XVIII w. Podwaliny pod ten ryt podłożył francuski szlachcic Mikołaj de Bonneville, wychowanek jezuitów, który w 1754 r., nawiązując do tradycji szkocko – jakobickiej z 1688 r., utworzył w Clermont kapitułę dla wyższych szczebli wtajemniczenia. Składały się na nią stopnie: Mistrza Szkockiego, Wybranego Kawalera Orła, Kawalera Sławnego oraz Wzniosłego Kawalera Sławnego. Z tego rozwinął się 25 stopniowy ryt rycerzy Wschodu i Zachodu, zwany też obrządkiem Doskonałości.
W 1761 r. został on przeniesiony do USA przez Etienne’a Morena, kupca i potomka francuskich hugenotów. Tam osiągnął obecną nazwę oraz liczbę 33 stopni. W 1801 r. powstała w Charleston pierwsza Rada Najwyższa tego obrządku, która za podstawę swej działalności określiła Wielkie Konstytucje z 1786 r. przypisywane Fryderykowi II Wielkiemu. W 1804 r. za sprawą hrabiego Alexandra de Grasse Tilly’ego, ryt powrócił do Francji, skąd przeszczepiono go do innych krajów, m.in. Włoch czy Królestwa Polskiego. Z czasem stał się najbardziej popularnym na świecie obrządkiem wyższych stopni.
Z początku ryt ten nie tworzył zwartej i przemyślanej koncepcji, dlatego grono amerykańskich ekspertów masońskich przystąpiło do jego rewizji. Owocem tych działań była praca Alberta Pike’a „Morals and Dogma”, a jego nowe wersje rytuałów prawie całkowicie wyparły stare. Pewna próba ujednolicenia RSDiU została podjęta na kongresie w Lozannie w 1875, na której m.in. doszło do rewizji Wielkich Konstytucji Obrządku oraz przyjęcia innych dokumentów. Międzynarodowe Konwenty RSDiU odbywają się co jakiś czas, ostatni raz miało to miejsce w 1980 r. w Paryżu. Od 1997 r. jurysdykcje amerykańskie pracują nad kolejną reformą rytu szkockiego, która miała na celu dostosowanie go do wymogów współczesności, tak aby mógł stać się międzynarodowym standardem dla wszystkich obediencji na świecie praktykujących ten obrządek. Prace te zostały ukończone w 2000 r. Ważne jest jednak to, że ryt szkocki występuje na świecie w różnych wariantach – mniej lub bardziej przesyconych wątkami religijno-mistycznymi, w środowiskach liberalnej masonerii zaś uległ nieznacznej laicyzacji.
Zarząd Rytu jest odrębną strukturą organizacyjną niepodporządkowaną obediencji symbolicznej (Wielkiej Loży), zarządzającej lożami błękitnymi. W Polsce regularni wolnomularze posiadający wyższe stopnie tego obrządku zrzeszeni są w zarejestrowanym sądownie w 2002 roku Suwerennym Zakonie Rytu Szkockiego Dawnego Uznanego Wolnych i Przyjętych Wolnomularzy Polski. Najwyższym organem zarządzającym w Polsce jest Rada Najwyższa Wielkich Suwerennych Inspektorów Generalnych 33 i Ostatniego Stopnia Rytu Dawnego Uznanego Wolnych i Przyjętych Mularzy Polski. Na jej czele stoi wielki komandor, obecnie Jean Wojciech Siciński, inżynier zamieszkały w Paryżu, wcześniej – Tadeusz Gliwic.
Stopnie RSDU
Masoneria czerwona – stopnie kapitularne
4° Mistrz Tajny
5° Mistrz Doskonały
6° Sekretarz Tajny
7° Przełożony i Sędzia
8° Nadzorca Budowli
9° Mistrz (Rycerz) Wybrany z Dziewięciu
10° Mistrz (Rycerz) Wybrany z Piętnastu
11° Wzniosły Kawaler (Rycerz) Wybrany
12° Wielki Mistrz Budowniczy
13° Mason Królewskiego Sklepienia
14° Wybrany Doskonały albo Wielki Wybrany (Wielki Szkot Świętego Sklepienia Jakuba)
15° Kawaler (Rycerz) Wschodu lub Miecza
16° Książę Jerozolimski
17° Kawaler (Rycerz) Wschodu i Zachodu
18° (Najwyższy) Rycerz (Książę) Różokrzyżowiec
Masoneria czarna – stopnie filozoficzne
19° Wielki Kapłan Niebieskiego Jeruzalem (Wzniosły Szkot)
20° Wielki Mistrz Lóż Symbolicznych
21° Noachita lub Rycerz Pruski
22° Rycerz Królewskiego Topora lub Książę Libanu
23° Urzędnik (Obrońca) Przybytku
24° Książę Przybytku
25° Kawaler (Rycerz) Miedzianego Węża
26° Książę Łaski
27° Najwyższy Komandor Świątyni
28° Kawaler (Rycerz) Słońca
29° Wielki Rycerz (Szkot) św. Andrzeja (Szkockiego)
30° Rycerz Kadosz
Masoneria biała – stopnie administracyjne
31° Wielki (Inspektor-Inkwizytor) Komandor
32° Wzniosły Książę Królewskiej Tajemnicy (Książę Królewskiego Sklepienia)
33° I OSTATNI: Suwerenny Wielki Inspektor Generalny (Najwyższy Inspektor)
W niektórych organizacjach masońskich liberalnych, jak np. w Droit Humain wszystkie stopnie RSDiU, łącznie z trzema symbolicznymi tworzą jednolitą strukturę piramidalną z jednym ośrodkiem kierowniczym dla wszystkich stopni. W obediencjach tych mamy też czasem do czynienia z RSDIU wzbogaconym o elementy teozoficzne.
Odrębny problem stanowi kwestia stopni błękitnych RSDiU: zostały one opracowane po raz pierwszy we XIX – wiecznej Francji, gdzie tamtejsza Rada Najwyższa przez dłuższy czas administrowała również loże świętojańskie. Ryt szkocki nad Sekwaną, tworząc rytuały dla lóż błękitnych, miał przede wszystkim na celu podkreślenie pełnej jedności wszystkich 33 stopni obrządku. Dla zaznaczenia związku z tradycją “szkocką” zamieniono m.in. niebieskie obramowania fartuszków warsztatów symbolicznych na czerwone. W największym skrócie można powiedzieć, iż rytuał błękitny szkocki dawny i uznany jest pewną formą syntezy dwóch odrębnych tradycji: francuskiej i anglosaskiej. W zależności od obediencji, która je praktykuje mamy do czynienia z równowagą, bądź też przewagą którejś z wymienionych tradycji. Z obrzędowości francuskiej zaczerpnięto m.in. motyw Izby Rozmyślań czy podróże inicjacyjne przez żywioły, a od ceremoniału angielskiego przejęto m.in. pierwotne ustawienie kolumn (“B” dla uczniów, “J” dla czeladników), hasła i kroki, pozycje obydwu dozorców w świątyni czy też pewne elementy dialogu rytualnego. Podkreślić należy jednak, iż stopnie błękitne rytu szkockiego dawnego i uznanego nie wszędzie występują – nie są dla przykładu zbyt rozpowszechnione np. w USA czy na Wyspach Brytyjskich.
Wpisał: Kamil Racewicz, Karol Wojciechowski
23.10.2005.
