Wartości demokracji

Wartości demokracji

źródło: strona Le Droit Humain

Termin „demokracja” wprowadzili greccy sofiści, a upowszechnił Demokryt z Abdery (ok.460–ok. 370 p.n.e.). Znaczenie owej idei to „władza ludu” ( demos – „lud”, kratos – „władza”).

Demokracja ateńska rozwinięta w wielu państwach-miastach starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu zakładała bezpośredni udział we władzy wszystkich wolnych obywateli poprzez zgromadzenie na rynku miejskim – agorze, z prawem zabierania głosu i proponowania ustaw.

W świecie nowożytnym upowszechnił się wzorzec demokracji powstały w toku długich przemian cywilizacyjnych i kulturowych, a zwłaszcza rozwoju idei francuskiego Oświecenia. Ten XVIII-wieczny prąd umysłowy przyniósł rozwój wartości, na których oparły się zręby demokracji, takie jak: racjonalizm, empiryzm, deizm, rozumiany jako oddzielenie wiary od kultu, a więc separacja państwa i kościoła. Istotne dla demokracji stały się też idee zrodzone z wielkiej rewolucji francuskiej, niosące kodeks wartości liberalnych, zawartych w triadzie, uznawanej za kluczową w środowisku masońskim: wolność, równość, braterstwo. Liber to w języku łacińskim „wolny”, zaś w Oświeceniu liberalny znaczyło „wolny od uprzedzeń”. Ten rys semantyczny jest obecny także w dzisiejszym porządku demokracji liberalnej.

Prawnym odpowiednikiem pierwszego wzorca demokracji nowożytnej jest uchwalona w 1787 roku konstytucja Stanów Zjednoczonych. Wpisana w nią była fundamentalna dla demokracji zasada wolności i równości obywateli (w tamtym czasie białych mężczyzn), a także zasada obieralności rządu, który ma obowiązek chronić prawa i wolności obywatelskie. Konstytucja ta powstała w sporze dwu orientacji politycznych ówczesnej Ameryki – federalistów i antyfederalistów. Ci ostatni wprowadzili Kartę Praw, zbiór zasad, chroniących prawa jednostki przed władzą federalną, co wyraziło się w dziesięciu poprawkach do konstytucji z 1787 roku, wprowadzonych cztery lata później, w roku 1791. W czasach współczesnych konstytucja amerykańska zawiera dwadzieścia siedem poprawek, z których ostatnia została wprowadzona w 1992 roku.

Demokracja nowożytna, współczesna, definiowana jest w sensie etycznym przede wszystkim jako…

przeczytaj wiecej na stronie Le Droit Humain:

Czy sztuczna inteligencja jest dobrodziejstwem, czy zagrożeniem dla naszych społeczeństw?

Dodaj komentarz