ilustracja: znak masoński na frontonie szkoły w Czerwionce (Wikipedia)
Rozwój wolnomularstwa na Śląsku przypadł na drugą połowę XVIII wieku. Pierwsi masoni pojawili się w środowisku wrocławskim i rekrutowali się zwłaszcza spośród społeczności niemieckiej, ewangelickiej, chociaż wśród członków masonerii spotyka się również katolików.
Drugi mocny impuls dla rozwoju idei wolnomularskich wniosły wojny napoleońskie. Na Górnym Śląsku pierwsze grupy wolnomularzy skupionych w koła i loże spotykamy w Tarnowskich Górach – Silberfels (1814), Raciborzu (1834). W połowie XIX wieku na Górnym Śląsku wolnomularstwo posiadało już cztery loże: Tarnowskie Góry, Opole, Racibórz i Gliwice – Zur siegenden Wahrheit, (1812). Ten ostatni ośrodek powstał po przeniesieniu loży z Koźla. Wraz z szybkim rozwojem i napływem urzędników, inteligenci technicznej i humanistycznej do Katowic zaczęły docierać idee wolnomularskie.
przeczytaj więcej
Zarys wolnomularstwa staropruskiego na Górnym Śląsku
Signa loży świętojańskiej “Wilhelm zur gekrönten Saule” (Wilhelm pod Ukoronowaną Kolumną) w Oleśnicy – Norbert Wójtowicz (pdf)
Loża Zum Silberfels (Pod Srebrną Skałą) w Tarnowskich Górach
Konsekracja Loży nr 9 “Silesia” na Wschodzie Katowic – (Ars Regia nr 18, 2008/2009)
Powstał Trójkąt Doskonałości na Wschodzie Katowic
Malarnia, czyli nowa scena Teatru Śląskiego w dawnej loży masońskiej (zdjęcia)
Gliwicka masoneria (gliwiczanie.pl)
Wpływ masonerii na duchowieństwo katolickie na Śląsku do połowy XIX wieku – Tomas Błaszczyk
Płynie Rawa koło tajnej loży czyli rzecz o katowickich masonach – Bartosz Wieliński
Loże i Trójkąty wolnomularskie na Śląsku:
Loża nr 9 WLNP “Silesia” na Wschodzie Katowic
Loża nr 11 WLNP “Emil Drach” na Wschodzie Katowic
Loża LDH “Orzeł Biały” na Wschodzie Katowic
Trójkąt Doskonalenia LDH “Świetlisty Krąg”na Wschodzie Katowic
Czy to, co widać na zdjęciu, aby na pewno jest znakiem wolnomularskim? Spotkałem taki znak na przedwojennych budynkach szkół technicznych i zawodowych w innych miejscowościach, np. w małopolskim Olkuszu, a także w Warszawie. Jednakże, wedle zdobytych na ten temat informacji, nie mają one związku z wolnomularstwem. Nikomu z osób znających historię tych szkół nic nie wiadomo, by szkoły te, czy budynki fundowali wolnomularze, bądź też pracowali w tych szkołach. Sam byłem tymi informacjami rozczarowany, lecz zwróćmy uwagę, że w znaku ze zdjęcia i m. in. ze szkoły w Olkuszu miejsce węgielnicy, przyrządu geodezyjnego i budowlanego, zajęła ekierka, zatem przyrząd kreślarski. Jak wiemy ekierka nie jest symbolem wolnomularskim, ani też nie występuje w znaku wolnomularstwa, jakim jest połączenie cyrkla i węgielnicy. Pozdrawiam bratersko