Grzegorz Onichimowski
Przynależność do braterskiego, liberalnego stowarzyszenia, w którym panowała równość, wolność oraz tolerancja religijna i światopoglądowa oznaczała dla pierwszych osmańskich masonów pewną rewolucję w myśleniu. Siłą rzeczy poznawali oni zupełnie nowe dla świata islamu pojęcia i idee, kroczyli ścieżkami niedostępnymi dla ulemów i większości społeczeństwa. Wnosili je potem i zaszczepiali na gruncie osmańskim w postaci własnych prac, dzieł literackich, bądź reformując państwo. Tak jak europejskie wykształcenie, przynależność do wolnomularstwa pozwalała zerwać poddanym osmańskim ze zniewalającym religijnym paradygmatem, który nakazywał patrzeć z góry na „prostackich Franków” i ich osiągnięcia.
Otwarte na mówiących po turecku muzułmanów Loże Wielkiego Wschodu Francji stały się w Imperium Osmańskim prawdziwymi centrami zrzeszającymi myślących postępowo i nowatorsko intelektualistów osmańskich, w których mogli oni nie tylko poznać, ale i omówić czy przyswoić zachodnie idee, a także podjąć próbę ich zaadaptowania do warunków osmańskich.
Szczególnego znaczenia w historii reform osmańskich nabrała transmisja idei rewolucyjnych, w której ważną rolę odegrały loże masonerii włoskiej. Wolnomularstwo włoskie odegrało ważną rolę w wydarzeniach z roku 1908. Współpraca między konspiratorami młodotureckimi z Salonik, a lożami Wielkiego Wschodu Włoch, z „Macedonia Risorta” na czele miała duże znaczenie dla sukcesu owej konspiracji w rewolucji i wymuszenia na sułtanie realizacji jego postulatów politycznych, a także późniejszego przejęcia władzy przez komitet Jedności i Postępu.
Zasadniczym celem niniejszej pracy jest ukazanie roli odegranej przez stowarzyszenia wolnomularskie w procesie okcydentalizacji osmańskiego państwa.
Praca magisterska Grzegorza Onichimowskiego „Wolnomularstwo jako jeden z czynników przemian polityczno-społecznych w Imperium Osmańskim na przełomie XIX i XX wieku” napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Selima Chazbijewicza (Olsztyn 2007).
Autor: Grzegorz Onichimowski
14.04.2008.
Zobacz też:
Manifest tureckich obediencji liberalnych 2016
