Poniżej zamieszczamy kolejną część książki Karola Wojciechowskiego “Bitwa o Sztukę Królewską“.
ROZDZIAŁ XII. REGULARYZACJA
1. Definicja
Jedno z najczęściej zadawanych pytań przy okazji rozpatrywania różnic między masonerią powszechnie określaną jako regularną a środowiskiem nieregularnym, głównie nurtu liberalnego, dotyczy tego, jaka jest droga adepta z loży nieregularnej, jeżeli pragnie dołączyć do regularnej. Czy uznaje się jego wcześniej zdobyte stopnie? Czy przechodzi swoją ścieżkę na nowo, jakby był zwykłym profanem? Czy w ogóle można mówić o nim jako o wolnomularzu w czasach, gdy był członkiem obediencji nieregularnej?
W takich przypadkach bardzo często wspomina się o konieczności regularyzacji, lecz również i na tym tle występują niejasności i spory. Spróbujmy ustalić, czym w rzeczywistości jest proces regularyzacji. W pierwszej kolejności przytoczyć należy definicję podaną przez leksykon Lennhoffa i Posnera. Według nich regularyzacja to:
„Procedura stosowana przez legalnie ukonstytuowaną placówkę wolnomularską, umożliwiająca uzyskanie statusu regularnego masona przez osobę, która została wprowadzona do masonerii droga nieregularną. Regularyzacja członka nieregularnej organizacji określającej się jako wolnomularska (loży dzikiej) nie może zostać dokonana w formie afiliacji, lecz tylko w formie rytualnego nowego przyjęcia przez regularna lożę. Jednakże w celu uniknięcia poniżenia oraz pełnego powtórzenia obrzędu inicjacji, a zarazem nieograniczania rytuału do czystej formalności, dla przykładu Wielka Loża “Zur Sonne” w Bayreuth znalazła rozwiązanie pośrednie (propozycja dr. Bernarda Beyera). Nieregularnemu masonowi – od momentu tzw. ‘przyjęcia poszukującego’ do chwili przed przed złożeniem przysięgi – czytana jest wyłącznie instrukcja obrzędowa. Po złożeniu przez niego przyrzeczenia, które jest obowiązkowe, dalszy ceremoniał ma miejsce w zwyczajnej formie, aż do samego końca. Według dr. Bergera (por. Bayreutehr Bundesblatt, 1922), taki sposób odpowiada wolnomularskiej formie prawnej. Nie stoi to również w konflikcie z czysto historycznym przekazem przyjęcia. Awansowanie na czeladnika i podniesienie do stopnia mistrza może natomiast stanowić element procesu regularyzacji. Dla regularyzacji loży dzikiej nie jest konieczne, żeby wszyscy jej członkowie zostali przyjęci do sprawiedliwej i doskonalej loży. Potrzeba tylko, aby tylko tylu z nich przeszło tą procedurę, żeby spełnić warunek wynikający z konstytucji danej obediencji, co umożliwi utworzenie nowej loży regularnej (z reguły siedmiu mistrzów). Gdy loża ta zostanie zaakceptowana przez Wielką Lożę, wtedy może we własnym zakresie przyjąć swych dawnych członków z czasów loży dzikiej i przez to ich zregularyzować.”
Powyższa definicja jest w miarę poprawna, lecz odnosi się w dużej mierze do środowiska masonerii niemieckojęzycznej i nie uwzględnia różnic w tym zakresie, jeśli chodzi o całe wolnomularstwo na świecie. Przede wszystkim regularyzację należy rozpatrywać z różnych punktów widzenia.
I. Według kryterium podmiotowego, regularyzacja może dotyczyć:
A. Wolnomularzy
B. Lóż wolnomularskich
C. Całych obediencji
II. Według kryterium ważności inicjacji kandydatów, regularyzacja może dotyczyć:
A. Członków lóż nieregularnych, którzy otrzymali również inicjację w warsztatach nieregularnych,
B. Członków lóż nieregularnych, którzy byli regularnie inicjowani, a w późniejszym czasie złamali zasady np. dokonując rozłamu i zakładając nieregularną obediencję/lożę.
C. Proces dotyczy zarówno członków wymienionych w pkt. A, jak i B.
III. Według kryterium pochodzenia loży (dotyczy regularyzacji całych warsztatów/obediencji), regularyzacja:
A. Możliwa jest tylko w przypadku lóż, które zostały utworzone bądź przynależały do regularnej obediencji, a następnie wystąpiły z niej.
B. Możliwa jest także w przypadku lóż, których pochodzenie jest całkowicie nieregularne.
IV. Według kryterium przedmiotu, regularyzacja:
A. Może być niczym innym, jak ponowną inicjacją bez jakichkolwiek udogodnień, uznań wcześniej zdobytych stopni, członka loży nieregularnej (samo określenie „regularyzacja” może być też po prostu nieformalnym, myślowym skrótem).
B. Może być uproszczoną procedurą np. krótką ceremonią legalizującą wszystkie zdobyte w lożach nieregularnych stopnie wtajemniczenia.
C. Może stanowić formę pośrednią między sytuacją wymienioną w pkt. A. i B np. uproszczony rytuał inicjacyjny/podwyżki płac zawierający specjalny rodzaj przysięgi.
V. Według kryterium nazwy regularyzacja może:
A. W ogóle nie występować – prawa obediencji nie przewidują takowej w jakiejkolwiek formie (np. UGLE).
B. Może występować pod nazwą regularyzacja/ceremonia regularyzacji.
C. Może występować pod inną nazwą np. „Legalizacja”.
VI. Według kryterium nurtu masońskiego, regularyzacja może być stosowana w obediencjach:
A. Tradycjonalistyczno-regularnych, względnie quasi-regularnych.
B. Liberalnych
C. Tradycjonalistyczno-liberalnych i pokrewnych.
Ciąg dalszy:
