Mistrz Huei zwrócił się do mistrza Czuang: „- Mam wielkie drzewo, które nazywa się ailantem. Jego olbrzymi pień jest tak pękaty i rosochaty, że nie można dopasować do niego pionu, a gałęzie są tak pokręcone i pokrzywione, że nie pasują do nich ani cyrkiel, ani węgielnica. Choć stoi ono przy drodze, żaden cieśla nawet się na nie nie obejrzy. Słowa twoje, panie, są podobne do tego drzewa: wielkie, bezużyteczne i wszyscy uciekają od ciebie.”
Mistrz Czuang odpowiedział: „Czyś nigdy, mistrzu, nie widział kuny, kiedy leży skulona czyhając na zdobycz albo kiedy skacze po belkach na prawo i na lewo bacząc, czy to wysoko czy nisko? Wpada jednak do pułapki i ginie w sieci. Oto jak jest olbrzymi jak wisząca na niebie chmura i siła jego jest wielka, nie potrafi jednak złapać myszy. Teraz masz oto, panie, wielkie drzewo, a gryziesz się jego bezużytecznością. Dlaczego nie posadzisz go w krainie niebytu, w rozległym i próżnym pustkowiu, żeby błądzić koło niego w bezczynności lub beztrosko spoczywać pod nim? Nie zginie to drzewo przedwcześnie od siekiery, żadne stworzenie go nie skrzywdzi, a że jest bezużyteczne, to czyż ma się tym martwić?” (I,7)
* * *
Mistrz Ki z Nan Po wędrował wśród pagórków krainy Szang i pewnego razu ujrzał drzewo większe od wszystkich innych. Tysiąc pojazdów mogło schronić się w jego cieniu.
Mistrz Ki rzekł: „- Cóż to za drzewo. Na pewno ma również szczególne drewno!”
Podniósłwszy wzrok spostrzegł, że gałęzie drzewa są sękate i krzywe, i że nie można byłoby zrobić z nich belek. Spojrzał w dół i spostrzegł, że wielkie korzenie drzewa rozchodzą się na wszystkie strony i że nie można zrobić z nich trumien. Dotknął językiem liścia i przekonał się, że ma gorzki, cierpki smak. Powąchał liście i przez trzy dni był odurzony.
Mistrz Ki wtenczas rzekł: „- Oto drzewo, z którego naprawdę nic się nie da zrobić. I dzięki temu doszło do swej wielkości. Podobnie jest z uduchowionymi ludźmi, zaprawdę oni są nieużytecznym materiałem!” (IV,5)
_________
Źródło: Czuang-Tsy, „Nan-Hua-Czen-King. Prawdziwa Księga Południowego Kwiatu”
*
15.08.2009.
