Sól, siarka i rtęć w symbolice masońskiej

Poniżej zamieszczamy fragment książki Irène Mainguy Symbolika Masońska Trzeciego Tysiąclecia

Sól i siarka nie są związkami chemicznymi w takim znaczeniu, jak sól morska czy siarka, którą rozprowadza się na winorośli, a rtęć nie jest też rtęcią znaną z termometru. Mowa o trzech całkowicie symbolicznych substancjach hermetycznych. Siarka jest symbolem umysłu, rtęć – duszy, sól – mądrości i wiedzy. Są umieszczane w kielichu, który sam jest ideograficznym symbolem zejścia do środka, z nóżką w kształcie odwróconego stożka – na dnie czary odkłada się osad.

Te trzy składniki alchemiczne – sól, siarka i rtęć – zgromadzone w Izbie Rozmyślań nie od razu przemawiają do osoby przechodzącej inicjację, która nie posiada jakiejkolwiek wiedzy hermetycznej. Zgodnie z hermetyzmem (który ma związek z wielkim dziełem i transmutacją metali) wszystko składa się z siarki, rtęci i soli, a te trzy substancje odnoszą się do:

– ekspansywnej energii właściwej wszelkiej indywidualności;

– tej samej energii pochodzącej z wpływów otoczenia, skupiających się na indywidualności;

– sfery równowagi wynikającej z neutralizacji siarkowego działania odśrodkowego (które ciąży ku ucieczce na zewnątrz) i dośrodkowej reakcji rtęciowej (która dąży do powrotu do środka), przenikającej i uciskającej[i].

Alchemiczną Tria prima, czyli siarkę, rtęć i sól, można zestawić z trójcą: umysł, dusza i ciało.

Siarka jest niezmiennie postrzegana jako substancja czynna, męska, zaś rtęć jako substancja bierna – żeńska.  Sól jest określana jako neutralna względem siarki i rtęci, w których równoważą się przeciwne skłonności, przyrodzone ich naturze.

Rtęć jest pasywna względem działania siarki, a to sprawia, że postrzegana jest jako substancja wilgotna, reaktywna z zewnątrz.

Sól jest zarazem formą krystaliczną i symbolem stabilności.

Opisując znaczenie tych trzech składników alchemicznych, Guénon uznaje, że cała indywidualność odpowiada soli: siarka jest wewnętrzną zasadą bytu, zaś rtęć subtelnym otoczeniem pewnego świata lub stanem istnienia. Siarkę można porównać z promieniem światła, rtęć – z płaszczyzną jego odbicia, sól natomiast jest produktem spotkania pierwszego elementu z drugim.

[i] R. Guénon, La Grande…, dz. cyt., s. 102–108.