(źródło: zespół wolnomularstwo.pl, 18.01.2019)
„Powstałe w wyniku społecznych przemian, Honorowe Bractwo Dawnych Mularzy, zwane także żeńską masonerią, jest potęgą rosnącą w siły” – tłumaczy jego Wielka Mistrzyni Christine Chapman.
Co spowodowało, że zdecydowałaś się przystąpić do Wolnomularstwa?
Mój ojciec był wolnomularzem i zachwycał się każdą spędzoną w nim chwilą. Był już stary, gdy dołączył do niego, ale poznał tam wielu przyjaciół. Moja matka dołączyła na jego zaproszenie. Mój mąż także był masonem, wiedziałam więc całkiem sporo na ten temat. Moja matka zaproponowała mi, abym i ja przystąpiła, zdecydowałam się na ten krok i dołączyłam do Loży nr 39 „Constance Leaver” w Marble Arch. Jestem wolnomularką od 42 lat. Nigdy nie żałowałam tej decyzji ani przez chwilę.
Zostałaś Wielką Mistrzynią w 2014 r. Jak oceniasz to doświadczenie?
Poświęcam się mu dwadzieścia cztery godziny na dobę we wszystkie dni tygodnia. Mam komórkę ciągle pod ręką z włączonymi portalami społecznościowymi w oczekiwaniu na chwile odpowiednie, by promować bractwo. Po wielu latach spędzonych w cieniu szybko awansowałam. Pierwszą funkcję, którą objęłam był urząd Wielkiego Sekretarza, to wówczas poświęciłam całe moje życie Wolnomularstwu, a Siostry uznały, że mam do tego predyspozycje. Nie możesz przyjąć obowiązków Wielkiego Mistrza, jeśli nie poświęcisz się w 100 procentach.
Skąd pochodzi żeńskie wolnomularstwo?
Dawne opowieści o ukrywających się w lożowych szafach i starych zegarach lub pod podłogą loży wścibskich kobietach, których obecność odkrywano i które następnie przyjmowano do wolnomularstwa tylko po to, aby uchronić je przed wyjawieniem jego sekretów są pocieszne, lecz żadna z tych kobiet nie przyczyniła się potem do rozwoju żeńskiego Wolnomularstwa.
Wszystko zaczęło się w XVIII w. w przedrewolucyjnej Francji od Lóż Adopcyjnych, będących żeńskimi towarzystwami o masońskim charakterze, nad którymi pieczę spracowały loże męskie. Gdy wybuchła Francuska Rewolucja lożom tym ukręcono łeb, nie tylko w znaczeniu metaforycznym. Niemniej jednak kobiety wysuwały się na front francuskiej inteligencji. Maria Deraismes, popularna pisarka i popleczniczka walki o prawa kobiet, została zaproszona, aby stać się pełnoprawną członkinią „Loge des Libres Penseurs” („Loży Wolnoyślicieli”), która pracowała pod auspicjami Wielkiej Symbolicznej Loży Francji. Jej inicjacja w 1882 r. zapoczątkowała schizmę, w wyniku której loża ta wraz z dziewięcioma innymi lożami utworzyła nowa Wielką Lożę – Wielką Szkocką Lożę Symboliczną. Powstał wówczas równolegle nowy ruch, który stał się w końcu znany pod nazwą „Le Droit Humain” lub Międzynarodowego Mieszanego Zakonu Wolnomularskiego.
Krótko po tym, radykalna feministka Annie Besant udała się do Francji, by przyłączyć się do tego ruchu, a gdy wróciła do Anglii, podjęła decyzję o ukształtowaniu Brytyjskiej Federacji Międzynarodowego Wolnomularskiego Zakonu Mieszanego w 1902 r., którego pozostała liderką do swojej śmierci w 1933 r. Szybko doszło jednak, w iście masońskim stylu, do rozłamu, spowodowanego przez członków, którzy chcieli, aby praktykowane przez nich Wolnomularstwo było bardziej podobne do tego, które praktykuje Wielka Zjednoczona Loża Anglii (UGLE). Dlatego w 1908 roku powstała nowa Wielka Loża znana pod nazwą Honorowego Bractwa Dawnego Mularstwa lub HFAM; nazwy, do której dodano następnie człon „Zakon Kobiet Wolnomularzy”, potocznie nazywany OWF. W tamtych czasach kobiety masonki mówiły o sobie jako o „siostrach”. Lecz w obecnych czasach zdecydowałyśmy, że będzie lepiej, gdy jako członkinie zakonu o charakterze powszechnym będziemy mówić o sobie „bracia”.
Jaki rodzaj Wolnomularstwa praktykuje Honorowe Bractwo Dawnego Mularstwa?
Przez pierwsze pięć lat Zakon praktykował tylko stopnie symboliczne, ale niektórzy członkowie chcieli, aby wprowadzono stopień Królewskiego Sklepienia. Gdy pewien były członek związany z pracującą w tym stopniu kapitułą należącą do UGLE – kapituły, która ciągle istnieje – przekazał im ten ryt, ci założyli swoją własną kapitułę, by móc praktykować Królewskie Sklepienie. Wielka Loża HFAM orzekła jednak, że nie był to czas na podejmowanie takiej decyzji.
Dlatego 27 listopada 1913 r. Elisabeth Boswell Reid i jej córka Lily Challen ustanowiły swoją własną Wielką Lożę pod nazwą Honorowego Zakonu Dawnych Wolnomularzy lub HFAF, to do niej przynależę. Elisabeth Boswell Reid została jej pierwszą Wielką Mistrzynią. W 1913 r. mieliśmy zatem trzy Wielkie Loże wolnomularskie, które przyjmowały zarazem mężczyzn jak kobiety, choć liczba kobiet przewyższała mężczyzn zarazem w HFAM i HFAF. Koniec końców oba zakony podjęły decyzje o tym, że staną się zakonami żeńskimi, co udało się nam osiągnąć w HFAF w 1933 r.
HFAF zostało zatem założone na fali społecznych zmian 1913 roku?
Inspirowały nas sufrażystki, a powstałyśmy w wyniku buntu, gdyż oddzieliłyśmy się od innej grupy. Ale motywowały nas podobne przyczyny: potrzeba wzmocnienia pozycji kobiet w społeczeństwie. Znajdowała się wśród nas zresztą jedna sufrażystka, o której słyszałam, Helen Fraser, uzdolniona mówczyni, która zachęciła wiele kobiet do przyłączenia się do ruchu emancypacyjnego.
Co różni oba zakony – HFAF i OWF?
OWF jest o wiele liczebniejszy od nas. My natomiast uważamy, że jesteśmy bardziej elastyczne i potrafimy szybciej reagować na różne inicjatywy i lepiej wykorzystywać prezentujące się możliwości. Carpe Diem to jedna z moich mantr, a drugą jest twierdzenie, że nie ma problemów, są tylko rozwiązania. Weźcie na przykład konsekrację naszej Loży w New Delhi. Przyjechała do nas kobieta z Indii, która chciała dołączyć do loży i otrzymać stosowne stopnie, gdyż była zdeterminowana, by zainicjować ruch wolnomularski w Indiach. Nie mogła niestety przybyć wraz z pozostałymi kobietami, które miały otrzymać odpowiednie stopnie. A więc to my się tam udałyśmy, aby przeprowadzić te ceremonie na miejscu.
Jakie są błędne wyobrażenia dotyczące żeńskiego wolnomularstwa?
Czasami napotykamy mężczyzn, którzy uważają, że nie możemy praktykować wolnomularstwa na tym samym poziomie, co oni. Musiałyśmy długo zwalczać ten pogląd. Obecnie mężczyźni są o wiele bardziej wspierający, zwłaszcza UGLE. Musiałyśmy też zmierzyć się z tymi, którzy uważają, że jesteśmy jakoby wściekłe, że nie możemy dołączyć do mężczyzn. Twierdzimy tymczasem, że to jest trochę jak z piłką nożną: to ten sam sport, obowiązują te same zasady, różni się tylko drużyna.
Jakie relacje łączą Was z UGLE?
Bardzo dobrze nam się współpracuje. Weźmy na przykład sprawę korekty płci: pracowaliśmy razem nad dokumentami kierunkowymi dotyczącymi tej kwestii. Nasze stanowiska się uzupełniają, jeśli jedna z naszych członkiń dokona korekty swojej płci, będzie mógł jako mężczyzna pozostać członkiem naszego zakonu. Łączy nas również porozumienie umożliwiające naszym członkiniom i członkom zmianę organizacji, jeśli okazałoby się, że lepiej się czują wśród członkiń lub członków tej samej płci. Od 2016 r. współpracujemy również z UGLE w ramach organizacji Universities Scheme [1], jako że studenci domagają się, aby kobiety miały także szanse stania się Wolnomularkami.
Co jeszcze robicie, aby zwiększyć swoją liczebność?
Zwiększanie liczebności to powolny proces, ponieważ – bądźmy szczerzy – zarówno przybywa nam nowych człońkiń, jak i ubywa, zwłaszcza starszych, które przestają przychodzić ze względu na ich zaawansowany wiek lub po prostu dlatego, że umierają. Owszem, jesteśmy małą organizacją, ale nadrabiamy naszą chęcią wychodzenia z licznymi inicjatywami i naszą innowacyjnością. Posiadamy bardzo oddane i entuzjastycznie nastawione loże w Hiszpanii, na Gibraltarze, w Rumunii i Indiach, a w przyszłym roku otwieramy loże w Waszyngtonie.
Dlaczego kobiety powinny dołączyć do waszego bractwa?
Myślę, że w obecnych czasach kobiety muszą nadal walczyć o swoje prawa. Wolnomularstwo umożliwia im to, dzięki bliskim więzom, wzrostowi samoświadomości i pewności siebie. To opierający się na alegoriach i symbolach, wspaniały system etyczny, który pozwala wieść lepsze życie. Kobiety cenią sobie przynależenie do grup składających się z innych kobiet. Szczególnie w obecnych czasach, gdy ludzie posiadają setki znajomych w Internecie, lecz gdy może im brakować osób z krwi i kości, z którymi mogliby nawiązać więź. Kobiety traktują Wolnomularstwo tak samo poważnie jak mężczyźni. Mogę szczerze powiedzieć, że moje życie przeszło niesłychaną transformację, dzięki temu, że stałam się Wolnomularką i członkinią HFAF. I że będę bronić praw kobiet do bycia Wolnomularkami aż do końca moich dni.
[1] Organizacja związana z Wielką Zjednoczoną Lożą Anglii promująca Wolnomularstwo pośród studentów uczelni wyższych; zob. więcej: https://www.universitiesscheme.com (18.01.2019) [przyp. tłum.].
Wywiad ukazał się 7 grudnia 2018 r. na stronie „Freemasonry Today”, oficjalnego magazynu Wielkiej Zjednoczonej Loży Angli (U\G\L\E\). Spolszczył Cz:.B:. Dawid Steinkeller (G\L\C\S\).
